Jakie czynniki predysponują koty do powstania otyłości? Czy jeden dodatkowy kilogram u kota to dużo czy mało?
Nadwaga nie bierze się znikąd. Jak ważny jest 1 kilogram dla kota ?
Nigdy nie ma sytuacji, kiedy do wczoraj kot miał idealną linię, ale właśnie przytył… To my – ludzie, karmimy swoje zwierzęta i to my jesteśmy odpowiedzialni za każdy ich nadliczbowy kilogram.
Czy kilogram to dużo, czy mało dla kota ? Jeżeli masz kota, który powinien ważyć 4 kg, a waży 5, to ten 1 kg stanowi 25% nadwyżkę w stosunku do jego prawidłowej masy ciała. Jeżeli odniesiemy tę sytuację do człowieka o standardowej masie ciała 70kg i dodamy mu 25% jego idealnej masy ciała, czyli: 17,5kg, to będzie on ważył: 87,5kg. Czy dla tego człowieka jest to odczuwalna różnica ? Wydaje się, że tak !
Dlatego, ten jeden dodatkowy kilogram jest jednak ważny dla Twojego kota.
Zobacz także: Jak wybrać odpowiednią karmę dla kota? Kompletny poradnik
Jakie czynniki – poza wysokokaloryczną karmą i brakiem ruchu – predysponują do rozwoju nadwagi i otyłości ?
Czynniki ryzyka przewijają się w tekście od samego początku: to nadmiar kalorii i niedobór ruchu. Co może przyczyniać się do tego stanu rzeczy ? Na pewno sterylizacja bez korekty żywienia.
Większość kotów przebywających w domu jest sterylizowana i o ile sam zabieg jest w miarę oczywisty i dokładnie omawiany, to karmienie zwierząt po zabiegu wymaga wyjaśnienia.
Sterylizacja powoduje między innymi tzw. „wyłączenie” hamującego mechanizmu działania hormonów, w następstwie czego apetyt rośnie, a metabolizm i aktywność ruchowa zwalniają. Powiązanie sterylizacji z nadwagą było tematem licznych badań naukowych. A wniosek zawsze był ten sam: należy zmienić zwyczaje żywieniowe, wprowadzić karmę o niższej kaloryczności, niższej zawartości tłuszczu i większej białka, a najlepiej z kontrolowanym poziomem minerałów, tak aby uchronić kota przed chorobami dolnych dróg moczowych.
Kiedy zmienić karmę: po sterylizacji czy przed?
Wydaje się, że najlepiej jak najwcześniej zaznajomić kota z nowym produktem. Optymalnie by było, aby była to karma mokra, gdyż koty z natury wypijają mało wody. Podanie pokarmu mokrego (puszki, saszetki, tacki i innej formy), zawierającego średnio ok. 80% wody, pozwala na lepsze zaopatrzenie kota w wodę. Zdecydowanie jest to również bardziej korzystne, jeżeli chodzi o zdrowie dolnych dróg moczowych. W momencie, gdy kot otrzymuje mokry pokarm, więcej wody przechodzi przez układ moczowy, co zapobiega problemom związanym z powstawaniem i zaleganiem w nich kamieni.
Spójrz na tabelę, aby zobaczyć ile wody otrzymuje Twój kot przy wyłącznym karmieniu karmą suchą i mokrą:
Pamiętaj, aby nie zmieniać karmy nagle – każde zwierzę potrzebuje trochę czasu na zaakceptowanie nowego smaku. Zazwyczaj czas zmiany wynosi od 4 do 7 dni, ale bardziej wrażliwe osobniki potrzebują nawet 1 miesiąca.
Wiek
Nadwaga i otyłość zazwyczaj występuje u kotów dorosłych w wieku powyżej 4 do 8 lat. Ten wiek predysponuje do odkładania się tkanki tłuszczowej, ponieważ zwierzę nie jest zazwyczaj już tak aktywne jak zwierzę rosnące. Do tego dochodzi jeszcze zabieg sterylizacji, który dodatkowo „wyhamowuje” aktywność ruchową i metabolizm.
U ludzi diagnozuje się również otyłość hiperplastyczną u dzieci lub młodzieży w okresie dojrzewania, u których dochodzi do zwiększenia ilości komórek tkanki tłuszczowej, w odróżnieniu do otyłości hipertroficznej, związanej z zwiększeniem zawartości tłuszczu w komórkach. Otyłość hiperplastyczna jest trudniejsza w procesie odchudzania oraz utrzymania prawidłowej masy ciała po odchudzaniu, ponieważ o ile ilość tłuszczu można zredukować, to komórki tłuszczowe pozostają. Nie wiemy, czy podobną sytuację możemy odnieść do kotów, ale naukowcy podejrzewają, że w rozwoju otyłości u kotów poniżej 1 roku bierze udział jakiś nieznany jeszcze czynnik genetyczny.
Geny
Wiele mówi się o genetycznym podłożu otyłości, niemniej jednak, dużo więcej na ten temat wiadomo w odniesieniu do psów niż kotów. Występujący u kotów domowych polimorfizm MC4R wiąże się raczej z cukrzycą niż z samą predyspozycją do otyłości. Badania trwają…
Zagrożenia
Czym grozi nadwaga i otyłość u kota? Każdy odpowie na to pytanie: cukrzycą. To choroba, do której koty mają wyjątkową predyspozycję, ze względu na swój wysokobiałkowy metabolizm, ograniczoną możliwość wykorzystania węglowodanów z pokarmu i dość dużą tendencję do insulino-oporności. To wszystko, co pozwala na maksymalne wykorzystanie białka, stanowi wyzwanie dla organizmu otrzymującego stosunkowo wysoką zawartość węglowodanów w pokarmie. Problem z węglowodanami nie wynika z niemożności ich strawienia, lecz z niemożności ich wykorzystania i zamiany na energię. W tym przypadku niska aktywność enzymów (heksokinazy), pozwala na uzyskanie energii z niewielkiej ilości strawionych węglowodanów. Wysoka ich dawka powoduje długo utrzymującą się w krwi hiperglikemię. Niektórzy traktują ten stan już jako stan przedcukrzycowy. Przejście na karmę niskowęglowodanową (odpowiednia dieta lub karma mokra) może stanowić rozwiązanie powyższego problemu.
A sama cukrzyca? Tu czynników predysponujących jest więcej: nadwaga/otyłość, akumulacja amyloidu w trzustce (szkodliwe białko, które uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie narządu), płeć, sterylizacja, wiek, rasa (koty Burmskie i Norweskie leśne) i inne. Jeżeli chcesz poczytać więcej, proponujemy ciekawy artykuł nt. czynników ryzyka: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27906456
Kocia cukrzyca jest bardzo podobna do cukrzycy typu 2 u człowieka, która charakteryzuje się relatywnie niską sekrecją insuliny oraz insulinoopornością i dotyczy ludzi z nadwagą. Badania statystyczne prowadzone wśród kocich pacjentów w Banfield Pet Hospital w 2013r. pokazały, że połowa kotów z nadwagą miała również cukrzycę. Świadczy to o dużej skali problemu.
Zdecydowanie rzadziej się mówi (co nie znaczy, że rzadziej występują) o chorobach dolnych dróg moczowych u kotów. To też problem powiązany z nadwagą/otyłością, niską aktywnością ruchową i żywieniem karmą suchą, która ma maksymalnie ok. 8% wody w swoim składzie. Generalnie koty z nadwagą mniej się ruszają, zaobserwowano również, że rzadziej korzystają z kuwety, w związku z czym ich mocz jest często przesycony jonami, które normalnie powinny już dawno być z organizmu usunięte. Nadmiar jonów predysponuje do ich łączenia się w większe kompleksy, a te tworzą kryształy, potem kamienie…
Zobacz Jak prawidłowo karmić kota?
Kolejnym problemem związanym z nadwagą i otyłością są problemy dermatologiczne u kotów. Większość z nich wynika z braku możliwości odpowiedniej pielęgnacji futra i skóry.
Z ostatniej części tego cyklu dowiesz się, jak skutecznie zwalczyć nadwagę u swojego kota i nie dopuścić do jej powrotu. Śledź nasz blog!
